To miejsce, gdzie zawsze ktoś czeka

Ośrodek powstał uchwałą Rady Powiatu Wodzisławskiego z dnia 26 października 2006 roku jako reakcja na problem przemocy w polskich rodzinach. Był zaledwie jednym z kilku w województwie śląskim i kilkudziesięciu w kraju. Od początku na jego czele stoi Celina Uherek-Biernat. Ośrodek działa całodobowo. Co ważne, nie jest on objęty rejonizacją, dlatego z jego pomocy mogą korzystać osoby bez względu na miejsce zamieszkania, nie tylko mieszkańcy powiatu.

– I tak już od piętnastu lat niesiemy pomocy wszystkim, którzy doświadczyli bądź są świadkami przemocy. Priorytetem Ośrodka jest wspieranie i przywracanie osobom doświadczającym przemocy zdolności i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania swoich problemów życiowych – mówi dyrektor.

Dla kogo jest Ośrodek?

Wodzisławski Ośrodek udziela pomocy bez skierowania i niezależnie od miejsca zamieszkania, całodobowo, 7 dni w tygodniu, 365 dni w roku. Jedną z form pomocy – poza opieką w hostelu w sytuacjach kryzysowych – są indywidualne konsultacje. Z tego powodu zespół Ośrodka zaprasza wszystkie osoby borykające się z kryzysem przemocy do korzystania z pomocy specjalistów. A są wśród nich m.in. psycholog, terapeuta, pedagog oraz pracownik socjalny. Aby umówić się na rozmowę wystarczy zadzwonić na numer 32 455 60 32. Możliwe jest również uzyskanie pomocy w formie teleporady. Telefon ośrodka działa całodobowo przez 7 dni w tygodniu.

W latach 2006-2021 z pobytu w Ośrodku skorzystały 923 osoby. Dodatkowo w minionych 15 latach personel udzielił 5161 konsultacji psychologicznych i pedagogicznych. Pomocą w formie oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych objęto też 446 sprawców przemocy.

Z perspektywy czasu widoczna jest zmiana zachowań społecznych. Piętnaście lat temu wśród klientów Ośrodka zdecydowanie przeważały kobiety, a mężczyzn można było policzyć na palcach jednej dłoni. Dzisiaj sytuacja wygląda inaczej. Mężczyźni stanowią obecnie około jedną piątą wszystkich klientów. Wprawdzie rzadziej niż panie korzystają z hostelu, ale częściej niż kiedyś korzystają ze wsparcia psychologicznego i porad. To pokazuje, że zmienia się myślenie społeczne o przemocy w rodzinie. Przekonanie, że ofiarami są wyłącznie kobiety, a sprawcami wyłącznie mężczyźni odchodzi do lamusa.

Dyskrecja i profesjonalizm najważniejsze

W kontakcie z klientem w Ośrodku obowiązują pewne zasady. Są to poufność, dostępność i profesjonalizm. – Zasada poufności umożliwia udzielane porad i konsultowanie w warunkach zaufania i dyskrecji, także anonimowo. Klient otrzymuje wyczerpującą informację, zgodną z obowiązującymi przepisami prawa na podstawie przedstawionej przez siebie sytuacji. Zasada profesjonalizmu oznacza, że osoba udzielająca porady jest kompetentna, przygotowana merytorycznie i metodologicznie do prowadzenia konsultacji i rozmów – tłumaczy Celina Uherek-Biernat.

Jak wygląda pomoc Ośrodka?

Ośrodek udziela wsparcia psychologicznego i terapeutycznego. Pomaga także rodzicom radzić sobie z trudnościami wychowawczymi, czemu służą konsultacje wychowawcze. Dlatego co roku w okresie jesiennym realizowane są zajęcia „Szkoły dla Rodziców”, których celem jest kształtowanie i doskonalenie umiejętności odpowiedzialnego wychowania. Zajęcia adresowane są do wszystkich rodziców poszukujących wiedzy i umiejętności, a także do osób, które borykają się z trudnościami opiekuńczymi, a stosowane przez nich dotychczasowe rozwiązania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Ważnym obszarem działalności Ośrodka jest prowadzenie hostelu, w którym do dyspozycji osób doświadczających przemocy pozostaje 14 miejsc całodobowego pobytu. Pozwala to zapewnić im schronienie w najtrudniejszym dla nich momencie. Szansa na odseparowanie od osoby stosującej przemoc w rodzinie pomaga nabrać dystansu do sytuacji, jaka miała miejsce w domu. Umożliwia także zaspokojenie podstawowych potrzeb, w tym szczególnie potrzeby bezpieczeństwa.

W ciągu 15 lat działalności ośrodka zauważalna jest wyraźna zmiana w funkcjonowaniu hostelu. – O ile w początkowych latach do hostelu najczęściej trafiały osoby z tzw. interwencji, tj. przywożone przez policję, o tyle obecnie najczęściej są to osoby, bardzo często kobiety z dziećmi, ze środowisk, gdzie wdrażana jest procedura niebieskich kart. Kobiety stały się bardziej odważne i już nie czekają tylko na przyjazd służb, ale same biorą los swój i swoich dzieci we własne ręce i do czasu rozwiązania problemu zamieszkiwania ze sprawcą przemocy korzystają z hostelu – wyjaśnia Celina Uherek-Biernat.

Najważniejsze jest nastawienie

W działalności Ośrodka kluczowe znaczenie ma nastawienie osób, które do niego trafiają. Bez ich woli zmiany swojej sytuacji życiowej niewiele się da zrobić. – Kiedy jednak już jesteśmy gotowi na zmiany albo wręcz odwrotnie – gdy mamy poczucie, że „nic już nie da się zrobić”, skorzystanie z profesjonalnego wsparcia może otworzyć nową, inną perspektywę patrzenia na siebie, życie. Zespół Ośrodka jest wówczas gotowy towarzyszyć w tym procesie zmian – podkreśla Uherek-Biernat.

Ta zasada dotyczy nie tylko ofiar przemocy, ale i jej sprawców. Szefowa Ośrodka przekonuje, że każda sytuacja utraty kontroli nad swoim zachowaniem może prowadzić do zachowań agresywnych. Przemoc, gdy staje się częścią codziennego życia rodziny może być przekazywana przez pokolenia. Jej wzorzec może być powielany przez dzieci w ich dorosłych związkach. Dlatego nikt nie powinien pozostać obojętny na doświadczanie przemocy przez innych.

– Ważne jest, abyśmy pamiętali o tym, że nie da się zatrzymać przemocy w rodzinie działaniem skierowanym tylko wobec osób doświadczających przemocy. Dlatego też Ośrodek w swojej ofercie posiada propozycję dla osób stosujących przemoc. Mowa o oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych. Udział w programie umożliwia podjęcie wyzwania pracy nad zmianą zachowania oraz postaw, uczy radzenia sobie z agresją oraz obala stereotypy na temat zjawiska przemocy. Pozwala poznać metody rozładowania napięcia emocjonalnego w sposób nie raniący innych oraz uświadomić sobie, czym jest przemoc i jak rozpoznawać jej sygnały. To duży krok do podjęcia pracy nad sobą i zmianą własnych, niepożądanych zachowań – wskazuje dyrektor.

Edukacja, edukacja i jeszcze raz edukacja

Jedną z ważnych dziedzin działalności Ośrodka jest edukacja społeczna. Dlatego od lat w Wodzisławiu Śl. i całym powiecie organizowane były białe marsze przeciw przemocy oraz kampanie pod nazwą „16 dni Bez Przemocy”. W tym roku z uwagi na sytuację epidemiczną marsz się nie odbędzie, ale ośrodek ponownie włącza się aktywnie w kampanię pomocy zarówno ofiarom przemocy, jak i osobom, które nie radzą sobie z negatywnymi emocjami.

Edukując społeczeństwo Ośrodek buduje społeczne oparcie dla osób dotkniętych kryzysem przemocy. Dzięki temu jest większa szansa na szybszą reakcję znajomych, przyjaciół czy sąsiadów, a w następstwie na profesjonalną pomoc ze strony wyspecjalizowanych instytucji.