Śląskie bliżej gwiazd. Zakopano kapsułę czasu pod nowym planetarium

W uroczystości wzięli udział przedstawiciele zarządu województwa: marszałek Jakub Chełstowski, wicemarszałek Wojciech Kałuża, członkowie zarządu Dariusz Starzycki i Beata Białowąs oraz radni wojewódzcy, Zbigniew Przedpełski, Rafał Kandziora i Bartłomiej Kowalski. W kapsule znalazł się list do potomnych, egzemplarze regionalnej prasy, maseczki covidowe oraz karta pamięci z nagranym filmem obrazującą moment umieszczenia jej w ziemi. Kapsuła zostanie wyciągnięta za 40 lat – w 2061, a moment ten splecie się z zaćmieniem księżyca.

- Wmurowanie kapsuły czasu to moment symboliczny. Dla kolejnych pokoleń zostawiamy informację o tym, jak nasz świat wygląda obecnie. Z życzeniem, by doczekać tej chwili za 40 lat i przekonać się jak bardzo się on zmienił. I jak zmieni się samo Planetarium. A jest to inwestycja na ogromną skalę, realizowana etapami. W pewnym sensie Planetarium powstaje niemal od podstaw. Dla przypomnienia, jesienią ubiegłego roku podpisaliśmy kluczową dla tej inwestycji umowę na zestaw multimedialnych projektorów cyfrowych, analogowy projektor gwiazd, nowy ekran i nagłośnienie. Wszystkie te urządzenia znajdą się na wyposażeniu ultranowoczesnej sali modernizowanego Planetarium Śląskiego. Z kolei w nowym budynku oprócz astronomii będą prezentowane także zagadnienia związane z sejsmologią i meteorologią. Znajdzie się także miejsce na pracownie i sale konferencyjne. Jestem przekonany, że wizyta w Planetarium Śląskim, już w nowej odsłonie, będzie bardzo ciekawą propozycją na atrakcyjne spędzenie czasu dla całych rodzin. Stanie się przy tym na powrót jedną z wizytówek regionu. Myślę, że zawsze będziemy chętnie tutaj wracać – powiedział marszałek Jakub Chełstowski.

- Planetarium Śląskie, co warto wiedzieć, jest najstarszym obserwatorium astronomicznym w Polsce. Jego powstanie datowane jest jeszcze na pierwszą połowę 50 lat ubiegłego wieku. Można zatem powiedzieć, że wychowało kilka pokoleń. Choć astronomia nie jest z pewnością najłatwiejszą z nauk, to właśnie Planetarium stało się tym miejscem, gdzie jej podstawy można poznać w sposób łatwo przyswajalny. Magia Planetarium sprawia, że chcemy tu wracać i zdobywać jeszcze więcej wiedzy – dodaje Zbigniew Przedpełski, radny Sejmiku województwa.

W zabytkowym budynku Planetarium zostanie zmodernizowana główna sala projekcyjna, wymienione zostaną fotele, ekran, system dźwiękowy oraz projekcyjny. Projektor Zeissa, który był wykorzystywany przez ponad 62 lata, będzie wyeksponowany w nowym budynku. Jego miejsce zajmie hybrydowy system projekcji. Gwiazdy będą prezentowane za pomocą analogowego projektora, natomiast dzięki systemowi cyfrowych rzutników pracujących w rozdzielczości 8K będzie można wyświetlać dowolne ruchome obrazy na sferycznym ekranie. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku będzie zlokalizowana stała ekspozycja zewnętrzna „Eppur si muove”, prezentująca różne aspekty ruchu obrotowego.

W ramach realizacji projektu zakupiono także mobilne planetarium, dzięki któremu możliwa jest prezentacja niektórych seansów poza główną salą, a także testowanie nowych produkcji, przygotowywanych przez zespół Planetarium Śląskiego. Ciekawostką jest to, że na głównym budynku zamontowano nowe płyty dolomitowe, które zgodnie z życzeniem konserwatora zabytków, pochodzą z Libiąża. Jest to ten sam kamień, z którego wykonana była stara elewacja. W odróżnieniu od starego, nie jest kładziony na zaprawie, tylko na kotwach. Między ścianą a płytą położono wełnę mineralną, aby budynek stał się bardziej energooszczędny. Nowa część obiektu będzie połączona ze starą podziemnymi korytarzami. Dziedziniec stanie się w przyszłości halą, na dachu której odtworzony ma zostać zegar słoneczny.

- Planetarium w nowej odsłonie będzie miało salę projekcyjną wyposażoną w nowoczesny metalowy ekran. Stary, płócienny ekran nie spełniał wymagań przeciwpożarowych. Zastosowany system projekcji będzie hybrydowy – w praktyce analogowo-cyfrowy. Analogowy projektor gwiazd zostanie uzupełniony systemem projekcji cyfrowej 8K, obejmującej cały sferyczny ekran o średnicy 23 metrów. Pozwoli to nie tylko wyświetlać gwiazdozbiory na firmamencie, ale umożliwi także zabrać widza w podróż wśród gwiazd, aż na krańce galaktyki. W Parku Nauki będzie można – i to dosłownie doświadczyć trzęsienia ziemi. Zrobotyzowana platforma do wstrząsów zabierze na pokład jednocześnie dziesięciu widzów. Będą mogli odczuć i porównać ze sobą doznania płynące z przeżycia trzęsienia ziemi, jak i lokalnego wstrząsu górniczego – wyjaśnia Stefan Janta z Planetarium Śląskiego.

Widzowie doświadczą również klimatu z różnych części świata: od lasu tropikalnego po Antarktydę. W specjalnych komorach utrzymana będzie odpowiadająca danemu klimatowi temperatura i wilgotność. W symulatorze lotów, dzięki specjalnym kapsułom i goglom wirtualnej rzeczywistości przeżyjemy start rakiety. Jaskinia 3D czyli pokój, którego ściany będą stanowiły ekrany LED zabierze nas na wirtualny spacer po Układzie Słonecznym.

Po zakończeniu robót budowlanych i wyposażeniu obiektu w urządzenia specjalistyczne Planetarium wzbogaci się o nowy budynek o powierzchni ponad 2,5 tysiąca metrów kwadratowych. Większa jego część będzie się mieścić właśnie pod ziemią.

Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020 oraz ze środków samorządu województwa śląskiego i budżetu państwa. Całość inwestycji przekroczy 154 mln zł. Ponad 93 mln zł udało się pozyskać z unijnego budżetu, blisko 47 mln zł stanowi wkład własny.