Od pyłu węglowego do czystej przyszłości. Pokazali, jak zmienił się ich powiat [FOTO]

Razem z delegacją powiatu wodzisławskiego w odwiedzinach uczestniczyli przedstawiciele łotewskiego samorządu Jelgavas Novads. To owoc trójstronnej współpracy, będącej rezultatem projektu „Różnorodność jednoczy. Razem dla Europy” zrealizowanego w latach 2015-2017.

Strona niemiecka zatytułowała cykl spotkań „Od pyłu węglowego do czystej przyszłości”. Program obejmował bowiem m.in. odwiedziny w miejscach, w których gospodarze prezentowali nowe oblicze Zagłębia Ruhry. Już nie węglowe i stalowe, ale pełne nowoczesnych rozwiązań i nowych technologii. Wizyta stanowiła więc dużą inspirację dla przedstawicieli naszego powiatu, w jakim kierunku można podążyć, gdy epoka górnictwa dobiegnie końca.

Wodór paliwem przyszłości

Delegacje odwiedziły więc m.in. Centrum Kompetencji Wodorowych h2Herten, eksperymentalny inkubator wielu firm i instytucji, które są zaangażowane w energię odnawialną, zwłaszcza w dziedzinie technologii wodorowych i ogniw paliwowych. Co ciekawe, wodorowy klaster powstał na terenie zamkniętej w 2000 r. kopalni Ewald i zrzesza wiele firm komercyjnych, placówek naukowych oraz instytucji należących do podmiotów publicznych.

W h2Herten przekonywano, że wodór i wodorowe ogniwa paliwowe już w niedalekiej przyszłości staną się ważnym źródłem energii, którymi będzie można zasilać nie tylko środki transportu, ale również wykorzystywać je w energetyce cieplnej, budownictwie, przemyśle ciężkim, jak wytop stali itp. Po drogach w Zagłębiu Ruhry już jeżdżą autobusy czy śmieciarki wodorowe, a na północy Niemiec – nawet pociągi.

Barierą w szerszym rozwoju technologii są dość wysokie koszty pojazdów napędzanych wodorem, jak i niezbyt atrakcyjne warunki finansowe i organizacyjne tankowania. O ile bowiem tankowanie pojazdu wodorowego przebiega dość sprawnie (w przeciwieństwie do samochodów elektrycznych, których ładowanie trwa kilka godzin), o tyle słabo rozwinięta jest sieć stacji wodorowych, a i koszty tankowania są jeszcze zbliżone do paliw konwencjonalnych.

Delegacje w Herten mogły z bliska przekonać się jednak jak przebiega proces tankowania napędzanego wodorem pojazdu. Co ciekawe, w trakcie dyskusji okazało się, że również Polska ma na polu eksploatacji wodoru, jako nowego źródła paliwa, wiele do zaoferowania. Razem z Portugalią nasz kraj należy bowiem do europejskiej czołówki producentów autobusów zasilanych wodorem.

Aby jednak przypomnieć gościom górniczą historię regionu, gospodarze zaprosili delegacje do zwiedzenia Sztolni Ćwiczebnej w Recklinghausen oraz na wycieczkę na zrekultywowaną hałdę Hoheward, z której roztacza się widok na industrialny krajobraz nie tylko powiatu Recklinghuasen, ale całego Zagłębia Ruhry. Tam też znajduje się obserwatorium ruchów Słońca Horizont-Observatorium.

Srebrne jezioro w nowej odsłonie, czyli pływająca farma fotowoltaiczna

Podczas pobytu w Niemczech gospodarze zaprezentowali uczestnikom delegacji także całkowicie komercyjne przedsięwzięcia ekologiczne. Do takich należy m.in. farma solarna dosłownie unosząca się na tafli zbiornika wodnego Silbersee III, powstałego w wyrobisku kopalni piasku kwarcowego w Haltern am See. Inwestycja ta powstała w stu procentach z prywatnego kapitału, bez jakiegokolwiek wsparcia ze środków zewnętrznych. Farma solarna na Silbersee III ma ponad 18 tys. m. kwadratowych i składa się z ponad 5 tys. ogniw fotowoltaicznych. Solary ułożone są na osi wschód-zachód (a nie północ-południe), aby unikać tzw. pików energetycznych. Do schładzania instalacji wykorzystywana jest woda z jeziora, które w najgłębszym miejscu ma 25 m głębokości. Trzy czwarte produkowanej energii jest wykorzystywane przez kopalnię. Reszta oraz w weekendy, gdy kopalnia nie pracuje, jest oddawana do sieci.

Kłopotliwe dziedzictwo

Władze powiatu Recklinghausen postanowiły też podzielić się własnymi doświadczeniami oraz planami na przyszłość, a także opowiedzieć o problemach wynikających z przekształceń gospodarczych regionu. Z tego powodu delegacje zostały zabrane na teren dawnej wytwórni materiałów wybuchowych WASAG. W 2016 r. powiat Recklinghausen za symboliczne 1 euro kupił obszar o powierzchni 210 hektarów. Połowę stanowi krajobraz torfowiskowo-leśny. 35 hektarów, na których nadal rozmieszczonych jest około 140 budynków z czasów produkcji materiałów wybuchowych – od budynku administracyjnego po kompleks bunkrowy – nadaje się pod zabudowę komercyjną. 24 budynki, z których część ma wartość zabytkową, nadają się do konserwacji.

Między innymi poprzez marketing terenu powiat chce sfinansować oczyszczenie skażonych terenów po 100 latach produkcji materiałów wybuchowych. Szkodliwe wybuchowe pozostałości przedostały się bowiem pod ziemię i dzisiaj zanieczyszczają wody gruntowe. Gdy uwzględni się, że zbiorniki wodne w Haltern am See stanowią zasoby wodne dla połowy Zagłębia Ruhry, wyzwanie jest pilne i potężne. Z tego powodu obszary te – po usunięciu najpilniejszych zagrożeń – mają być zarezerwowane dla badań i edukacji środowiskowej, a także dla firm i start-upów zajmujących się kwestiami środowiskowymi.

Niemieccy planiści zajęli się również sprawą neutralności klimatycznej tego ogromnego terenu. Dostawa energii ma być bowiem zabezpieczona „zielonym” wodorem – czyli wytwarzanym z energii wiatru i słońca. Niestety na życzenie gospodarzy publikowanie zdjęć terenu WASAG jest niemożliwe.

Rzut okiem na sąsiadów i całe Zagłębie Ruhry

Na zakończenie pobytu gospodarze zaprosili gości do sąsiedniego miasta-powiatu, do Gasometer w Oberhausen. Dawniej obiekt przemysłowy, zbiornik gazowy wybudowany w latach 1927-1929, dzisiaj jest najwyższym centrum wystawienniczym w Europie nastawionym na tematy ekologiczne. Poza cyklicznie organizowanymi wewnątrz ogromnego tanku wystawami, dzięki windzie, można wjechać ok. 120 metrów w górę, skąd roztacza się panorama zmieniającego swe oblicze gospodarcze Zagłębia Ruhry.

Niemieckie starostwo z wodzisławskim akcentem

Podczas wizyty delegacja naszego powiatu odwiedziła Starostwo w Recklinghausen (Kreisverwaltung Recklinghausen), w którym pracuje ponad 2 tysiące osób. Dużym zaskoczeniem była m.in. Sala Powiatu Wodzisławskiego, którą starosta Bodo Klimpel polecił utworzyć po ostatniej wizycie w naszym Starostwie. W niej umieszczono m.in. obraz podarowany przez starostę Leszka Bizonia partnerom z Niemiec z okazji 20-lecia współpracy. Jak przekazał Ansgar Lewe, szef działu Rady Powiatu, Starosty oraz Kontroli Powiatu, jest to ulubione miejsce narad dyrektorów, naczelników i kierowników urzędu. Goście zwiedzili również salę sesyjną rady powiatu Recklinghausen oraz inne pomieszczenia o charakterze reprezentacyjnym, m.in. galerie wszystkich starostów oraz honorowych obywateli powiatu. Co ciekawe, gospodarze z Recklinghausen zapowiedzieli, że w najbliższym czasie planują wybudowanie nowej, bardziej funkcjonalnej siedziby urzędu kosztem ok. 100 mln euro.

Podsumowanie 20-lecia współpracy

Poza odwiedzinami w niemieckim Starostwie nasza delegacja wzięła udział również w uroczystej kolacji, podczas której wszyscy uczestnicy podkreślali rolę współpracy, pokoju oraz solidarności w Europie, niezależnie od wydarzeń na arenie międzynarodowej oraz w relacjach polsko-niemieckich. Zarówno landrat Bodo Klimpel, jak i wicestarosta Tadeusz Skatuła podkreślali wzajemny szacunek oraz wyjątkowość łączącej oba powiaty współpracy, jak i konieczność jej zacieśnienia oraz zintensyfikowania w obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę. Przedstawiciele naszego powiatu podziękowali też partnerom z Recklinghausen za wsparcie przekazane na rzecz obywateli Ukrainy, którzy na teren powiatu wodzisławskiego dotarli, uciekając przed wojną.

Jako symbol odwiedzin oraz wzajemnej współpracy niemiecki starosta przekazał Powiatowi Wodzisławskiemu upominek, którym jest wykonana w brązie i kamieniu rzeźba Kerstin Stark (1971-2017) z serii „Living”. Rzeźba w wodzisławskim starostwie stanęła w tzw. Sali Prezydenckiej.

Starosta Recklinghausen Bodo Klimpel w specjalnie nagranym z okazji wizyty filmiku, który opublikował w mediach społecznościowych, tak podsumował wizytę delegacji z naszego powiatu:

„Przyjaźń wypływa z wielu źródeł. Najczystszym z nich jest szacunek“. Kiedy myślę o długoletnim partnerstwie z naszymi polskimi przyjaciółmi z Powiatu Wodzisławskiego, wówczas przychodzą mi na myśl te właśnie słowa cytatu autora >>Robinsona Crusoe<< Daniela Defoe. Od ponad dwóch dziesięcioleci Powiaty Recklinghausen i Wodzisławski są z sobą zaprzyjaźnione (…). Co dla mnie przy okazji naszych spotkań jest nawet jeszcze ważniejsze: razem z Wami wysyłamy ważne komunikaty. Nasze relacje symbolizują pokojową i wspólną Europę. Akurat w tych trudnych czasach jest szczególnie ważnym, by zabrać głos. To spotkanie dało nam szansę, by jeszcze bardziej zacieśnić nasze relacje i wysłać sygnał do tych wszystkich populistów: że pójdziemy wspólnie dalej naszą drogą, że nasze partnerstwo i idea europejska są w dalszym ciągu żywotne i że my się wzajemnie szanujemy. Jesteśmy jedną Europą, w której granice istnieją jedynie na mapie, ale nie w głowach ludzi”.